De geschiedenis van bier beslaat duizenden jaren en ook de Belgische biertraditie leeft nu al enkele honderden jaren voort. Belgische bieren genieten wereldwijde bekendheid en vooral de speciaalbieren vallen zeer in de smaak bij menig toerist. We hadden het eerder al over Brouwerij Wilderen en diens rijke geschiedenis. Verspreid over België bestaan er veel meer van dit soort klassieke brouwerijen die nog altijd heerlijke bieren produceren. Een kijkje in de rijke geschiedenis van Belgisch bier.
Sumerisch bier
Zoals ik al zei gaat de geschiedenis van bier over duizenden jaren. Vierduizend jaar geleden werd in Mesopotamië namelijk al het eerste bier geproduceerd. Deze streek is tegenwoordig bekend onder de naam Irak en hier leefde een nomadisch volk genaamd Sumeriërs. Aanwijzingen voor het gebruik van bier onder de Sumeriërs vinden we in hun spijkerschrift. In het Sumerische spijkerschrift staat de kruik met een puntige bodem namelijk symbool voor bier. De Sumeriërs bakten eerst een soort broden, die ze vervolgens in water verkruimelden. Zo ontstond een pap die ze lieten gisten. Soms brachten ze het bier op smaak met kruiden, honing of dadels. Omdat er in het bier nog allerlei broodkorsten ronddreven, dronken de eerste bierdrinkers hun bier met een rietje.
Dit klinkt natuurlijk niet erg smakelijk en gelukkig voor ons is bier zich sindsdien dan ook blijven ontwikkelen tot het goedje dat we tegenwoordig kennen.
Bier in de middeleeuwen
U zult misschien wel eens gehoord hebben dat men in de Middeleeuwen vrijwel enkel bier dronken. Het water was ongezond en daarvoor werd bier als een uitstekend alternatief gezien. En de de middeleeuwers waren dorstige mensen. Per jaar dronk de gemiddelde middeleeuwer met gemak driehonderd liter bier. Inclusief vrouwen, en kinderen. Dit bier was dan wel een lichtere versie die minder alcohol bevatte dan het huidige bier. U moet dus niet denken dat men in de middeleeuwen permanent zat over straat liep, er moest natuurlijk gewoon gewerkt worden.
Rond deze tijd begonnen ook de eerste kloosters met het brouwen van bier om te voorzin in hun levensonderhoud. Hier ontstond de vaste traditie van kloosterbrouwerijen. En dankzij de monniken veranderde het brouwen van bier van een huishoudelijke in een ambachtelijke activiteit, en verhoogde ook de kwaliteit van het bier in het algemeen.
Hoppebier in Vlaanderen
Enkele puristen beweren dat bier nog niet echt uitgevonden werd tot in 1270 het eerste hoppebier geproduceerd werd in Vlaanderen. Hop gaf de karakteristieke, bittere smaak aan het bier, zoals we die nu kennen. In eerste instantie stuitte het hopbier in Vlaanderen op nogal wat weerstand, aangezien men daar al lange tijd gruitbier produceerde. Dit bier werd gebrouwen op basis van een mengeling van verschillende kruiden, waaronder kruidnagel, koreander, kaneel, rozemarijn en jeneverbes.
In 1364 werd door keizer Karel IV echter het gebruik van hop vanwege de kwaliteitsverbetering verplicht en zo werden brouwerijen gedwongen de overstap te maken. Behalve in Vlaanderen, daar bleef het recht om gruitbier te produceren bestaan en vandaar diversifieerde de Belgische biercultuur, met aan de ene kant het hoppebier, en aan de andere kant het kruidige gruitbier met roodbruine kleur.
De ondergang van het gruitbier
Hoppebier was echter smakelijker. Bovendien bedierf het minder snel. Commerciële brouwers zagen hier al snel de voordelen van in: de mogelijkheid om bier zonder kwaliteitsverlies te exporteren trok hun aan. Via allerlei verboden proberen gruitbierpoducenten dit lange tijd dit bier tegen te houden. Zonder gruit verloren zij immers inkomsten. De strijd bleek echter vergeefs. De consument prefereerde de smaak van het hoppebier boven die van het gruitbier. Langzaam maar zeker verdwijnt het gruitbier. Vanaf de vijftiende eeuw wordt vrijwel alleen nog maar hoppebier gebrouwen.
Pils
Vanaf de negentiende eeuw maakt de productie van bier een aantal moderniseringen door. Zonder hier al te diep op in te gaan, kon bier vanaf dan simpel gezegd efficiënter geproduceerd worden: Louis Pasteur ontdekt bijvoorbeeld het pasteuriseren, waarmee het bier voor afvullen tot 70-80 graden celsius wordt verhit om bepaalde bacteriën af te laten sterven. Ook wordt in deze tijd de pils uitgevonden, die vooral in Nederland voet aan de grond krijgt. Hier wordt pils al gauw de meest gedronken biersoort.
In de tijd tijd die volgt wordt het productieproces zodanig gemoderniseerd, dat commerciële biermerken hun bier over de hele wereld kunnen gaan verkopen. Zoals het Nederlandse Heineken, dat een groot deel van de wereldwijde biermarkt in handen heeft. Of de kwaliteit erop is verbeterd? Wie zal het zeggen, maar ik denk dat ik namens de meeste mensen kan zeggen dat een lekker speciaalbier zeker de voorkeur geniet boven een goedkope pils!
Aanraders
België kent vele speciaal of gewone biermerken en soorten, de een populairder dan de andere. De meeste zult u waarschijnlijk wel kennen en u zult vast ook wel zo uw favorieten hebben. Bij streekmarkt zijn enkele speciale streekbieren verkrijgbaar waar u misschien nog niet meteen van gehoord zult hebben. Een aantal hiervan zijn zeker de moeite waard eens te proberen!
Toetëlèr Wit
Door gebruik te maken van het authentieke oud-Brabantse brouwsysteem is dit een echt witbier gemaakt van tarwe- en gerstemout. Met een uitgesproken geur en smaak van vlierbloesem. Ongefilterd, hergist op fles, een frisse bier met romige schuimkraag. Met 5,2% een perfecte dorstlesser.
Wilderen Goud
Ik sprak al eerder over Brouwerij Wilderen en noemde toen ook een aantal van diens bieren, waaronder de Wilderen Goud. Dit is een blond, vlot toegankelijk en jong hoge gistingsbier van 6,2%. Het vormt een perfect alternatief voor een dorstlessende pils of een licht abdijbier.
Zonderik Tripel
Goudblonde tripel met complexe, ongefilterde nagisting op fles en een zacht-bittere smaak. Volmondige, maar toch doordrinkbare tripel met 8% alcohol.
Leireken Witte Spelt
Witte Spelt Leireken is een speciaalbier op basis van spelt, een ietwat vergeten graansoort. Spelt is echter een zeer rijke graan met een helende traditie. Belgisch én biologisch bier.
Streekbox 6 bieren
Heeft u moeite om te kiezen? Ga dan voor de streekbox 6 bieren en stel uw eigen pakket samen met zes bieren naar keuze. Zo kunt u uitgebreid kennis maken met het rijke aanbod aan streekbieren dat streekmarkt te bieden heeft!
